Słowo wstępne.

„Franciszek de Paula Dzierżykraj z Chomęcic Morawski – jak pisze o nim Lucjan Siemieński w „Żywocie Franciszka Morawskiego” z 1881 r. – urodził się dnia 2-go kwietnia 1783 r. w województwie Poznańskiem, we wsi Pudliszkach, którą ojciec jego Wojciech Morawski, ożeniony z Zofią Sczaniecką, dziedzic dóbr Belęcina i Karchowa, trzymał podówczas w zastawie. [...] O wychowaniu swojem, kształceniu się naukowem, nareszcie o służbie publicznej, skreślił generał Morawski sam autobiografię na krótko przed zgonem. Są to daty i główne rysy odnoszące się najwięcej do wojskowego zawodu.”

W autobiografii tej (bardzo skrótowej) Franciszek Morawski jednym zdaniem potraktował początek swojej kariery wojskowej: „Później przez dwa lata gospodarowałem w Kotowiecku razem z bratem moim Józefem, a następnie rok jeden w Luboni, gdzie dowiedziawszy się o bitwie pod Jeną, pojechałem do Poznania i wstąpiłem do gwardyi honorowej Napoleona w r. 1806.”

Zważywszy, że bitwa pod Jeną została stoczona 14 października 1806 r. a powitanie Napoleona w Poznaniu nastąpiło 27 listopada 1806 r. należy sądzić, że swą życiową decyzję Franciszek Morawski podjął na przełomie października i listopada 2006 r., a więc równo 200 lat temu (pisane w listopadzie 2006 r.). Ta okrągła rocznica skłoniła mnie do podjęcia próby bardziej szczegółowego opisu kariery wojskowej lubońskiego generała-poety, ale pomysł ten przerósł moje siły. Nauczony jednak doświadczeniem nabytym przy opracowywaniu tematu Pomniki i portrety generała-poety postanowiłem nie rezygnować, lecz umieścić na stronie www.klasaa.net zalążek artykułu zatytułowanego Opisanie zawodu woyskowego jenerała Franciszka Morawskiego i sukcesywnie go rozbudowywać.

Fundamentem musi być oczywiście wspomniana autobiografia. Jest ona tak krótka i skondensowana, że - być może - posłuży jako swoisty „spis treści”. Byłbym w pełni ukontentowany, gdyby każde zdanie tej autobiografii znalazło tu swoje rozwinięcie. Zaczynam więc od „fundamentu”, a co z tego wyniknie – zobaczymy. Życzę przyjemnej lektury i... od czasu do czasu wracania do niej dla sprawdzenia „nowości”.

Leonard Dwornik